شناسایی عوامل کاهش زمان انتظار کشتی های تجاری با استفاده از روش فازی تاپسیس و تئوری صف (مورد کاوی: پایانه های کانتینری بندر شهید رجایی)

بنادر به عنوان اصلی ترین نقاط مواصلاتی کشور از اهمیت اساسی برخوردار می باشند. مشکلات ناشی از صف و یا ترافیک کشتی ها در بنادر سبب می شود تا بهره وری و کارآیی آن بندر کاهش یابد و در نتیجه این مشکلات ممکن است تاثیر بسزایی بر سودآوری بنادر داشته باشند. در این پژوهش از دو روش فازی تاپسیس و تئوری صف که هر دو روش از روش های موثر جهت کاهش صف و همچنین تصمیم گیری در مورد بهترین و نزدیک ترین گزینه به راه حل ایده آل که کاهش ترافیک و کاهش زمان انتظار کشتی ها در پایانه های کانتینری می باشد، استفاده شده است. بندر شهید رجایی به عنوان مورد کاوی این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است و داده های لازم جهت بررسی کارآیی مدل صف از بخش تحقیقات سازمان بنادر و دریانوردی در تهران و داده های بخش فازی تاپسیس از پایانه کانتینری شهید رجایی جمع آوری گردیده است. داده های مربوط به تئوری صف به صورت یک فایل اکسل و تحت عنوان ship list از ابتدای فروردین 1392 تا 27 اسفند 1392 استخراج شده است و داده های مورد نیاز دیگر به صورت پرسشنامه و مصاحبه برای این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند. بعد از انجام بررسی ها، محاسبات و تحلیل ها مشخص گردید که استفاده از مدل های کاربردی تئوری صف و فازی تاپسیس، تاثیر مثبت و معناداری در کاهش زمان انتظار کشتی ها و معیار های ارزیابی عملکرد سیستم های صف کشتی ها در پایانه کانتینری بندر شهید رجایی دارد. در این تحقیق همچنین مشخص شد که با بهینه سازی شیوه های ورودی کشتی ها و سرویس دهی آن ها، زمان انتظار کشتی ها در پایانه کانتینری بندر شهید رجایی تا حد قابل توجهی کاهش پیدا می کند، به گونه ای که پاسخ بهینه مدل صف به افزایش نرخ سرویس دهی و فازی تاپسیس زیر عامل تجهیزات تخلیه و بارگیری از/ به کشتی را به عنوان بهینه ترین عامل انتخاب نموده و مقایسه جواب های این دو روش نشان داد که هر دو آن ها بر افزایش نرخ سرویس دهی جهت کاهش زمان انتظار کشتی ها در پایانه کانتینری بندر شهید رجایی تاکید دارند.